Slapen in de natuur:
Alle tenten ( de dure iets minder dan de goedkope ) hebben hetzelfde probleem: condensatie.
De tent is heel vaak nat in de ochtend waardoor u met een doek de hele binnenkant kunt droogvegen.
Kijk waar de zon opkomt, in de ochtendzon zal uw tent snel drogen. Het is ook aan geraden om de slaapzak en mat dan even uit te luchten en te laten drogen.
De tent is heel vaak nat in de ochtend waardoor u met een doek de hele binnenkant kunt droogvegen.
Kijk waar de zon opkomt, in de ochtendzon zal uw tent snel drogen. Het is ook aan geraden om de slaapzak en mat dan even uit te luchten en te laten drogen.
Bed maken:
Met een poncho kunt u een bed maken. Rond twee takken wikkelen en aan elkaar naaien.
U kunt ook het bed uit hout maken.
Want u ligt niet op de koude grond, niet in het nat en u bent uit het bereik van de kleine kruipende insecten.
Onder het bed kunt u de ruimte opvullen van bladeren.
Dit houdt nog beter de koude tegen.
(De knopen hiervoor vind u terug via de pagina Knopen en touw maken)
Met een poncho kunt u een bed maken. Rond twee takken wikkelen en aan elkaar naaien.
U kunt ook het bed uit hout maken.
Want u ligt niet op de koude grond, niet in het nat en u bent uit het bereik van de kleine kruipende insecten.
Onder het bed kunt u de ruimte opvullen van bladeren.
Dit houdt nog beter de koude tegen.
(De knopen hiervoor vind u terug via de pagina Knopen en touw maken)
U kunt ook ( voor een snel bed ) gewoon takken op de grond leggen,
deze bedekt u met een dikke laag bladeren of ander zacht materiaal dat u vindt.
Denk eraan, door uw gewicht zullen de bladeren samen gedrukt worden.
Na 1 nacht erop te liggen is uw isolatie nog maar 1/3 dik.
deze bedekt u met een dikke laag bladeren of ander zacht materiaal dat u vindt.
Denk eraan, door uw gewicht zullen de bladeren samen gedrukt worden.
Na 1 nacht erop te liggen is uw isolatie nog maar 1/3 dik.
Door een frame te maken ( zoals hier onder ) blijven de takken, bladeren, sparren naalden mooi liggen.
Slaapmatten:
Een slaapmat zorgt dat u zacht ligt en dat u beschermd bent tegen de koude uit de ondergrond.
U merkt wel dat in alle matjes op één of andere manier lucht gevangen houden.
Lucht is immers het meest logische isolatiemateriaal dat in de natuur vrij beschikbaar is.
Bij sommige matjes word de isolatiewaarde nog meer verhoogd door reflecterend materiaal dat is aangebracht op of in het matje.
Het verlies van stralingswarmte wordt op die manier ingeperkt.
Bij een andere techniek wordt het matje gevuld met een open celschuim of isolerend materiaal zoals dons of een synthetische vulling om warmteverlies door luchtverplaatsingen tegen te gaan.
De uiteindelijke hoeveelheid isolatie dat een matje te bieden heeft, wordt standaard uitgedrukt in een cijfer.
Dit cijfer noemt men de R-waarde (R-value) en zou elke fabrikant bij zijn matjes moeten vermelden.
Hoe hoger dit cijfer, des te warmer je slaapt op het matje.
In het algemeen worden volgende waarden als leidraad aangenomen:
Een slaapmat zorgt dat u zacht ligt en dat u beschermd bent tegen de koude uit de ondergrond.
U merkt wel dat in alle matjes op één of andere manier lucht gevangen houden.
Lucht is immers het meest logische isolatiemateriaal dat in de natuur vrij beschikbaar is.
Bij sommige matjes word de isolatiewaarde nog meer verhoogd door reflecterend materiaal dat is aangebracht op of in het matje.
Het verlies van stralingswarmte wordt op die manier ingeperkt.
Bij een andere techniek wordt het matje gevuld met een open celschuim of isolerend materiaal zoals dons of een synthetische vulling om warmteverlies door luchtverplaatsingen tegen te gaan.
De uiteindelijke hoeveelheid isolatie dat een matje te bieden heeft, wordt standaard uitgedrukt in een cijfer.
Dit cijfer noemt men de R-waarde (R-value) en zou elke fabrikant bij zijn matjes moeten vermelden.
Hoe hoger dit cijfer, des te warmer je slaapt op het matje.
In het algemeen worden volgende waarden als leidraad aangenomen:
- R-waarde lager dan 1,5: hoogzomermatje (voor nachttemperatuur boven ruwweg 10°c)
- R-waarde lager dan 2,5: zomermatje (tot tegen het vriespunt)
- R-waarde tussen 2,5 en 4,0: 3-seizoensmatje (geschikt bij lichte nachtvorst)
- R-waarde hoger dan 4,0: wintermatje (geschikt bij matige tot strenge vorst)
- R-waarde hoger dan 5,0: aangeraden bij het bivakkeren bij sneeuw
Nemo Equipment Tensor Insulated Regular Wide Slaapmat
Voorheen gebruikte ik een thermarest van 10 cm dik vanwege de rug. maar ingepakt kan ik hem niet meenemen in de rug zak ( veel te dik 40 cm en te groot 1 meter ) Dus op zoek naar iets lichter en/of gemakkelijker.
Ik kwam uit bij de Nemo reeks. De slaapmat mat weegt incl. accessoires (reparatiekit, pumpsack en opbergzak) 620 gram, hij is zo groot als mijn nalgene! Hij is ook geschikt om te gebruiken tot -12 graden Celsius. Dit maakt deze slaapmat ideaal voor overnachtingen in de koudere omstandigheden. De slaapmat heeft een zero-profile ventiel, dit houdt in dat hij niet uitsteekt. Het ventiel is enorm gemakkelijk in gebruik. De slaapmat pompt op met een bijgevoegde pompzak. Dat zorgt ervoor dat er geen condens/vocht via je adem in het luchtmatje komt, dit voorkomt schimmel en vergroot de levensduur van je slaapmatje aanzienlijk!
Hij heeft een R waarde van 4.2 en is 7.6 cm dik en tot mijn verbazing ligt hij zalig!
Dit product heeft levenslange garantie tegen materiaal of productiedefecten, de NEMO lifetime warranty!
Voorheen gebruikte ik een thermarest van 10 cm dik vanwege de rug. maar ingepakt kan ik hem niet meenemen in de rug zak ( veel te dik 40 cm en te groot 1 meter ) Dus op zoek naar iets lichter en/of gemakkelijker.
Ik kwam uit bij de Nemo reeks. De slaapmat mat weegt incl. accessoires (reparatiekit, pumpsack en opbergzak) 620 gram, hij is zo groot als mijn nalgene! Hij is ook geschikt om te gebruiken tot -12 graden Celsius. Dit maakt deze slaapmat ideaal voor overnachtingen in de koudere omstandigheden. De slaapmat heeft een zero-profile ventiel, dit houdt in dat hij niet uitsteekt. Het ventiel is enorm gemakkelijk in gebruik. De slaapmat pompt op met een bijgevoegde pompzak. Dat zorgt ervoor dat er geen condens/vocht via je adem in het luchtmatje komt, dit voorkomt schimmel en vergroot de levensduur van je slaapmatje aanzienlijk!
Hij heeft een R waarde van 4.2 en is 7.6 cm dik en tot mijn verbazing ligt hij zalig!
Dit product heeft levenslange garantie tegen materiaal of productiedefecten, de NEMO lifetime warranty!
Buiten mijn slaapzak beh ik altijd in de winter een wollen deken bij:
Luchtbedden
Het bekendst is het luchtbed. Gewoon te zwaar log om mee te nemen in een rugzak.
Bovendien is de isolatie van een luchtbed zeer slecht (R-waarde 0 )
De warmte van je lichaam wordt rechtstreeks afgevoerd door de bovenste luchtlaag van je bed.
De onderste lucht heeft de (lage) temperatuur van de grond en koelt de bovenste laag af.
Zo raak je dus al je lichaamswarmte kwijt aan het luchtbed.
Self-inflating
Self- inflatingmatjes bestaan uit een groot deel celschuim met daarom een luchtdichte buitenkant.
Als het ventiel van dit matje wordt opengezet zuigen de holle kamertjes van het schuim zich vol met lucht.
Het gewicht van de self-inflatingmatjes varieert van 500 gram tot 2 kilo.
De isolatie van deze matjes is prima, doordat de lucht in de cellen blijft stilstaan.
Het kwaliteitsverschil ontstaat doordat bij kwalitatief minder goede matjes de kern van schuim niet overal vast is gelijmd aan de
buitenlaag. Daardoor zijn het comfort en de isolatie een stuk minder en kan het gebeuren dat je met je rug op de grond ligt. .
Isolatiematjes
Er zijn grofweg twee soorten isolatiematjes.
De matjes van open celschuim en de matjes van gesloten celschuim.
Gesloten celschuim is geschikt voor een slaapmat. Het verschil in kwaliteit wordt bepaald door de soepelheid van het schuim.
Voor de zomer is een gewone 9 mm mat voldoende terwijl in de winter een 14 mm mat geen overbodige luxe is.
Alumatjes
De laatste categorie is die van de alumatjes. Een laagje open celschuim met aan de buitenkant een aluminiumlaagje.
Dit spiegelend laagje zou de warmte van het lichaam moeten weerkaatsen.
In praktijk is het alsof je zonder matje ligt: koud en hard Maar u kunt het in de winter combineren met een thermarest als extra onderlaag. Het voordeel is dat deze matjes zeer klein zijn op te vouwen en bijna niets wegen
( ook zijn ze goed voor erop te zitten ).
Extra isolatie voor slaapmatje
Bij de meeste (hout)vloer handelaren kan je zeer dun isolatiemateriaal kopen. 2 tot 3 mm dik.
Het is van een bepaalde soort foam met een laagje aluminium folie. Samen met je matje oprollen.
Neemt niet meer plaats in beslag en weegt bijna niets.
Reddingsdeken
Een reddingsdekentje onder een niet al te goed isolerend matje doet wonderen gedurende een koude nacht.
Het bekendst is het luchtbed. Gewoon te zwaar log om mee te nemen in een rugzak.
Bovendien is de isolatie van een luchtbed zeer slecht (R-waarde 0 )
De warmte van je lichaam wordt rechtstreeks afgevoerd door de bovenste luchtlaag van je bed.
De onderste lucht heeft de (lage) temperatuur van de grond en koelt de bovenste laag af.
Zo raak je dus al je lichaamswarmte kwijt aan het luchtbed.
Self-inflating
Self- inflatingmatjes bestaan uit een groot deel celschuim met daarom een luchtdichte buitenkant.
Als het ventiel van dit matje wordt opengezet zuigen de holle kamertjes van het schuim zich vol met lucht.
Het gewicht van de self-inflatingmatjes varieert van 500 gram tot 2 kilo.
De isolatie van deze matjes is prima, doordat de lucht in de cellen blijft stilstaan.
Het kwaliteitsverschil ontstaat doordat bij kwalitatief minder goede matjes de kern van schuim niet overal vast is gelijmd aan de
buitenlaag. Daardoor zijn het comfort en de isolatie een stuk minder en kan het gebeuren dat je met je rug op de grond ligt. .
Isolatiematjes
Er zijn grofweg twee soorten isolatiematjes.
De matjes van open celschuim en de matjes van gesloten celschuim.
Gesloten celschuim is geschikt voor een slaapmat. Het verschil in kwaliteit wordt bepaald door de soepelheid van het schuim.
Voor de zomer is een gewone 9 mm mat voldoende terwijl in de winter een 14 mm mat geen overbodige luxe is.
Alumatjes
De laatste categorie is die van de alumatjes. Een laagje open celschuim met aan de buitenkant een aluminiumlaagje.
Dit spiegelend laagje zou de warmte van het lichaam moeten weerkaatsen.
In praktijk is het alsof je zonder matje ligt: koud en hard Maar u kunt het in de winter combineren met een thermarest als extra onderlaag. Het voordeel is dat deze matjes zeer klein zijn op te vouwen en bijna niets wegen
( ook zijn ze goed voor erop te zitten ).
Extra isolatie voor slaapmatje
Bij de meeste (hout)vloer handelaren kan je zeer dun isolatiemateriaal kopen. 2 tot 3 mm dik.
Het is van een bepaalde soort foam met een laagje aluminium folie. Samen met je matje oprollen.
Neemt niet meer plaats in beslag en weegt bijna niets.
Reddingsdeken
Een reddingsdekentje onder een niet al te goed isolerend matje doet wonderen gedurende een koude nacht.
Een mat maken van Lisdodde:
Als de bladeren drogen en krimpen kunt u er meer toevoegen.
Ook kunt u dit doen met dunne wilgen scheuten. dan maakt u een matras.
Als de bladeren drogen en krimpen kunt u er meer toevoegen.
Ook kunt u dit doen met dunne wilgen scheuten. dan maakt u een matras.
Slaapzak:
U verwarmt de slaapzak! De slaapzak verwarmt u niet!
Uw lichaam geeft warmte af, de slaapzak houdt deze warmte vast. Als u met kleding in de slaapzak kruipt doe dit alleen als u droge kleding hebt. Als uw kleding vochtig is moet uw lichaam eerst deze kleding opwarmen tot ze droog is en dan pas de slaapzak ( waar ondertussen ook al vocht in zit van de natte kleding ). Hierdoor krijgen vele mensen het koud. Eigenlijk is het beter zonder kleding dan met natte kleding erin te kruipen. Kleed je warm aan en zorg ervoor dat je voeten en hoofd niet koud worden. Neem voor extreme kou een bivakmuts mee en draag sowieso thermo-ondergoed en -kleding, dat isoleert beter dan katoen.
Om warm te blijven, zorg je er natuurlijk voor dat je in beweging blijft, maar eet en drink ook regelmatig warm. Gebruik een dikke, isolerende (opblaasbare) slaapmat en leg er eventueel een isolatiedeken onder. Een luchtbed is af te raden, omdat deze niet isoleert. Gebruik een mummieslaapzak met capuchon en een comforttemperatuur van 10 tot 15 graden onder nul. Ga voor het slapen nog even een wandeling maken of opwarmen in de kantine of bij het kampvuur. Zo kruip je namelijk warm in de slaapzak en duurt het niet zo lang voordat je op temperatuur bent.
Soorten:
Slaapzakken heb je in verschillende soorten en maten. Ik verkies synthetisch, want dons wordt nat en klam en is moeilijk te drogen.
Het voordeel van dons, het is warm en licht.
Om alle slaapzakken staan altijd: max, comfort, limit, extreem. Wat wil dit zeggen?
Sinds 2005 is er in de EU unie een standaard norm (EN3537)om de T° (Temperatuur graden Celsius ) van de slaapzak vast te stellen.
T° Max: De max T° waarbij een "standaard" volwassen man (80Kg)een nacht kan doorbrengen zonder extreem te transpireren.
T° Comfort: De T° waarbij een "standaard" volwassen vrouw (60Kg)een comfortabele nacht kan doorbrengen.
T° Limit: De laagste T° waarbij een "standaard" volwassen man een comfortabele nacht kan doorbrengen.
T° Extreme: (Survival T°!!) Uiterste T° waarbij de slaapzak bescherming biedt tegen onderkoeling (bij een volwassen vrouw).
Deze T° gelden voor gezonde personen. De T° voor een vrouw liggen gemiddeld zo'n 5° hoger dan voor een man.
Dit komt omdat een man tijdens het slapen meer warmte produceert dan een vrouw ( JA, wij mannen zijn dus warmer ) ;) .
Dus met een slaapzak met de waarde extreem -5° zult u het juist overleven ( maar geloof me, slapen doet u niet door de koude! )
U verwarmt de slaapzak! De slaapzak verwarmt u niet!
Uw lichaam geeft warmte af, de slaapzak houdt deze warmte vast. Als u met kleding in de slaapzak kruipt doe dit alleen als u droge kleding hebt. Als uw kleding vochtig is moet uw lichaam eerst deze kleding opwarmen tot ze droog is en dan pas de slaapzak ( waar ondertussen ook al vocht in zit van de natte kleding ). Hierdoor krijgen vele mensen het koud. Eigenlijk is het beter zonder kleding dan met natte kleding erin te kruipen. Kleed je warm aan en zorg ervoor dat je voeten en hoofd niet koud worden. Neem voor extreme kou een bivakmuts mee en draag sowieso thermo-ondergoed en -kleding, dat isoleert beter dan katoen.
Om warm te blijven, zorg je er natuurlijk voor dat je in beweging blijft, maar eet en drink ook regelmatig warm. Gebruik een dikke, isolerende (opblaasbare) slaapmat en leg er eventueel een isolatiedeken onder. Een luchtbed is af te raden, omdat deze niet isoleert. Gebruik een mummieslaapzak met capuchon en een comforttemperatuur van 10 tot 15 graden onder nul. Ga voor het slapen nog even een wandeling maken of opwarmen in de kantine of bij het kampvuur. Zo kruip je namelijk warm in de slaapzak en duurt het niet zo lang voordat je op temperatuur bent.
Soorten:
Slaapzakken heb je in verschillende soorten en maten. Ik verkies synthetisch, want dons wordt nat en klam en is moeilijk te drogen.
Het voordeel van dons, het is warm en licht.
Om alle slaapzakken staan altijd: max, comfort, limit, extreem. Wat wil dit zeggen?
Sinds 2005 is er in de EU unie een standaard norm (EN3537)om de T° (Temperatuur graden Celsius ) van de slaapzak vast te stellen.
T° Max: De max T° waarbij een "standaard" volwassen man (80Kg)een nacht kan doorbrengen zonder extreem te transpireren.
T° Comfort: De T° waarbij een "standaard" volwassen vrouw (60Kg)een comfortabele nacht kan doorbrengen.
T° Limit: De laagste T° waarbij een "standaard" volwassen man een comfortabele nacht kan doorbrengen.
T° Extreme: (Survival T°!!) Uiterste T° waarbij de slaapzak bescherming biedt tegen onderkoeling (bij een volwassen vrouw).
Deze T° gelden voor gezonde personen. De T° voor een vrouw liggen gemiddeld zo'n 5° hoger dan voor een man.
Dit komt omdat een man tijdens het slapen meer warmte produceert dan een vrouw ( JA, wij mannen zijn dus warmer ) ;) .
Dus met een slaapzak met de waarde extreem -5° zult u het juist overleven ( maar geloof me, slapen doet u niet door de koude! )
Een slaapzak kan je upgraden.
Verwacht geen wonderen van een extra (zijden of fleece) lakenzak, Dit brengt 1 à 2 graden comfort bij.
Het is natuurlijk wel aangenamer om in te kruipen omdat het niet koud aanvoelt.
Nog beter is om extra kledij in de slaapzak aan te trekken.
Het allerbeste wat u kunt doen is gewoon een degelijk slaapzak kopen.
Hier bespreek ik enkele slaapzakken waar ik ervaring mee heb:
De M90 slaapzak ( die door defensie tot 2007 in gebruik was ).
De M90 slaapzak bestaat uit vier delen die bij elkaar horen.
De eigenlijke slaapzak. Deze synthetische slaapzak is getest tot -30.
Een katoenen lakenzak. Die je makkelijk losmaakt en kunt uitwassen.
(Deze heb ik vervangen door een goedkope zachte binnenzak van fleece die niet zo koud aanvoelt als de originele)
Een goretexhoes, die je beschermt tegen regen.
Compressie zak: met de compressiezak comprimeer je namelijk zo goed als niets, alleen de vorm verandert.
(U kunt hem ook gerust zonder de compressiezak in de rugzak rammen: gore tex zak en slaapzak apart in de rugzak dan )
Het grootste nadeel van de M90 zijn lompheid. Het geheel weegt een ruime vijf kilo.
Maar met een prijs tussen de 70 en 90 euro, is het een aanrader ( wel niet om in de rugzak mee te dragen ).
Verwacht geen wonderen van een extra (zijden of fleece) lakenzak, Dit brengt 1 à 2 graden comfort bij.
Het is natuurlijk wel aangenamer om in te kruipen omdat het niet koud aanvoelt.
Nog beter is om extra kledij in de slaapzak aan te trekken.
Het allerbeste wat u kunt doen is gewoon een degelijk slaapzak kopen.
Hier bespreek ik enkele slaapzakken waar ik ervaring mee heb:
De M90 slaapzak ( die door defensie tot 2007 in gebruik was ).
De M90 slaapzak bestaat uit vier delen die bij elkaar horen.
De eigenlijke slaapzak. Deze synthetische slaapzak is getest tot -30.
Een katoenen lakenzak. Die je makkelijk losmaakt en kunt uitwassen.
(Deze heb ik vervangen door een goedkope zachte binnenzak van fleece die niet zo koud aanvoelt als de originele)
Een goretexhoes, die je beschermt tegen regen.
Compressie zak: met de compressiezak comprimeer je namelijk zo goed als niets, alleen de vorm verandert.
(U kunt hem ook gerust zonder de compressiezak in de rugzak rammen: gore tex zak en slaapzak apart in de rugzak dan )
Het grootste nadeel van de M90 zijn lompheid. Het geheel weegt een ruime vijf kilo.
Maar met een prijs tussen de 70 en 90 euro, is het een aanrader ( wel niet om in de rugzak mee te dragen ).
Carinthia Defence 4
200cm lang, 2kilo
Microvezel Nylon, zeer stevig
Waterproof (coating)
Dubbele beschermlaag, er zijn geen stikperforaties in de buitenlaag (bescherming vocht+koude lucht)
Voetuiteinde is trapeziumvormig, de voeten steken niet uit en blijven warm
Thermoflect technologie: reflecteert lichaamswarmte terug naar het lichaam
Tweerichtings ritssluiting met afdichting, houdt de warmte binnen en wind en vocht buiten
Mummy vorm met tweerichtings rits
Combineerbaar met andere Carinthia die ook over het combi label beschikken.
Carinthia Defence 6
Deze high-performance winterslaapzak is ontworpen voor gebruik onder arctische omstandigheden.
Hij heeft een 3-laagse constructies met een losritsende buitenlaag die een optimale warmte garandeert.
De rits is zowel aan binnen als buitenkant afgeschermd.
Comfortbereik: -35 graden voor een lichaamslengte tot 200cm.
Gewicht: 2600 gram
Vulling: 1650 gram GLT Hollow Fibre
Lengte: 230cm Schouderbreedte 87cm en voeteneind 60cm
afmeting ingepakt: 25x45cm met compressiezak
Beide zijn aan te raden en zorgen ervoor dat u in de winter zeer warm ligt.
Maar ze zijn duur...
Tip:
Stugge rits
Last van een rist die stroef loopt en lastig open wil? Rasp voorzichtig een beetje (gestold) kaarsvet aan beide kanten van de tandjes.
Paar keer je rist openen en sluiten en hij gaat weer als nieuw!
200cm lang, 2kilo
Microvezel Nylon, zeer stevig
Waterproof (coating)
Dubbele beschermlaag, er zijn geen stikperforaties in de buitenlaag (bescherming vocht+koude lucht)
Voetuiteinde is trapeziumvormig, de voeten steken niet uit en blijven warm
Thermoflect technologie: reflecteert lichaamswarmte terug naar het lichaam
Tweerichtings ritssluiting met afdichting, houdt de warmte binnen en wind en vocht buiten
Mummy vorm met tweerichtings rits
Combineerbaar met andere Carinthia die ook over het combi label beschikken.
Carinthia Defence 6
Deze high-performance winterslaapzak is ontworpen voor gebruik onder arctische omstandigheden.
Hij heeft een 3-laagse constructies met een losritsende buitenlaag die een optimale warmte garandeert.
De rits is zowel aan binnen als buitenkant afgeschermd.
Comfortbereik: -35 graden voor een lichaamslengte tot 200cm.
Gewicht: 2600 gram
Vulling: 1650 gram GLT Hollow Fibre
Lengte: 230cm Schouderbreedte 87cm en voeteneind 60cm
afmeting ingepakt: 25x45cm met compressiezak
Beide zijn aan te raden en zorgen ervoor dat u in de winter zeer warm ligt.
Maar ze zijn duur...
Tip:
Stugge rits
Last van een rist die stroef loopt en lastig open wil? Rasp voorzichtig een beetje (gestold) kaarsvet aan beide kanten van de tandjes.
Paar keer je rist openen en sluiten en hij gaat weer als nieuw!
Door slapen en toilet:
Drink zo weinig mogelijk voor het slapen gaan. Probeer veel te drinken in de ochtend en gedurende de dag, maar bijna niets meer na het avondeten. Ga twee keer naar het toilet voordat je echt gaat slapen. Voor de mannen: Neem anders een plasfles mee!
Drink zo weinig mogelijk voor het slapen gaan. Probeer veel te drinken in de ochtend en gedurende de dag, maar bijna niets meer na het avondeten. Ga twee keer naar het toilet voordat je echt gaat slapen. Voor de mannen: Neem anders een plasfles mee!